Podstawowa wiedza w dziedzinie finansów i podatków to obowiązek każdego przedsiębiorcy, choćby zatrudniał najlepsze biuro rachunkowe. Jak mówi stare przysłowie: “strzeżonego Pan Bóg strzeże”. Warto więc, choć pobieżnie, weryfikować wszystkie rozliczenia i informacje, które są uwzględnianie w rozliczeniach finansowych roku tak, aby uniknąć niemiłych niespodzianek. Problemy związane z odprowadzeniem podatków w odpowiedniej wysokości pojawiają się bowiem najczęściej w najmniej oczekiwanym momencie, a ich wysokość potrafi zaskoczyć. W tym tekście przedstawimy pokrótce zupełnie podstawowe informacje dotyczące poszukiwania podstaw prawnych wymiaru podatków, w przypadku zawierania transakcji międzynarodowych, ale także osiągania tego typu dochodów z jakiegokolwiek źródła.
Czy zapłacę podatki dwa razy?
Podstawowym pytaniem, które wpływa na ekonomiczny sens przedsięwzięcia, jest wysokość i liczba podatków, które przedsiębiorca będzie zmuszony zapłacić, w związku z uzyskanym przysporzeniem majątkowym. Niejednokrotnie wysokość danin publicznych jest tak wysoka, że neguje cel podjęcia jakiejkolwiek inicjatywy. Konieczność pomnożenia obciążeń publicznych razy dwa, praktycznie zawsze pokrzyżuje plany przedsiębiorcy. Ustawodawcy są tego świadomi. Wraz z wzrostem mobilności społecznej i możliwości podejmowania biznesów, także za granicą, powstała konieczność uregulowania tej kwestii w sposób kompleksowy i wyczerpujący wszystkie roszczenia państwowe.
Zasadą przy regulowaniu opłat publicznych jest teoretycznie opłata zarówno w kraju rezydencji przedsiębiorcy (najczęściej jest to główne miejsce prowadzenia działalności), jak i w miejscu, w którym osiąga dochód. Na szczęście taki stan jest tylko pozorny, a w praktyce częściej występuje sytuacja, w której jest to uregulowane umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania. Dalej rozważymy zakres i cel ich regulacji.
Co regulują umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania?
Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania to największy sojusznik przedsiębiorcy. O ile tylko prowadzisz biznes o zasięgu większym niż narodowy, to możesz być przekonany, że twoje działania znajdują się w ich zakresie. Przede wszystkim takie akty regulują wspomniany wcześniej problem, czyli tzw. rezydencję podatkową. Zależnie od tego, jak umawiające się państwa postanowiły, przedsiębiorca najczęściej będzie uznawany za rezydenta tylko jednego z nich. Oznacza to, że nielimitowany obowiązek podatkowy będzie obowiązywał go jedynie w jednym państwie, a drugie będzie musiało zaspokoić się wyłącznie dochodami uzyskiwanymi na jego terenie, w dodatku w ograniczonym zakresie.
Kiedy określisz już, którego kraju jesteś rezydentem, przyjdzie czas na przyporządkowanie prowadzonej działalności do konkretnej kategorii. I tak: przewóz osób będzie związany z transportem, przechowywanie towarów bez ich sprzedaży w miejscu składowania będzie magazynowaniem itd. Po ustaleniu przedmiotu opodatkowania konieczne będzie jeszcze znalezienie w treści dokumentu regulującego ten przedmiot artykułu. Zasadą jest, że jeden artykuł porządkuje jeden przedmiot opodatkowania. Możliwymi postanowieniami jest np. przeniesienie prawa do poboru podatku wyłącznie na państwo źródła, wyłącznie na państwo rezydencji lub zastosowanie mieszanego rozwiązania.
Kontrowersje
Aktualnie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania są najczęściej zgodne z konwencją BEPS. Dawniej jednak, kiedy standard ten nie był jeszcze tak powszechny, poszczególne umowy powodowały problemy. Możliwe było tworzenie wielopoziomowych konstrukcji prawnych, pozwalających na uniknięcie opodatkowania we wszystkich krajach występowania jednostek. Najczęściej tego typu proceder uprawiały wielkie korporacje, takie jak Starbucks, czy Apple. Najlepszym przykładem tego typu postępowania jest tzw. Double Irish With a Dutch Sandwich. Najnowsze trendy powodują, że tego typu patologiczne sytuacje występują coraz rzadziej, a często regulacje mające im zapobiegać są przygotowywane w odpowiedzi na konkretną sytuację, którą wykryły władze.
Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania nie pomagają już nie płacić podatków, ale działają na rzecz uczciwych przedsiębiorców.